„...tajemnicy jej sukcesu, a w pewnym sensie samych korzeni jej zasług naukowych doszukiwać się należy w jej duszy, czyli w tej szczególnej wrażliwości duchowej i jednocześnie kobiecej, która umożliwiła jej dokonanie przełomowego odkrycia dziecka i pozwoliła zbudować na tej podstawie oryginalny system wychowawczy.”
L’Osservatore Romano Nr 10(17)1995
MARIA MONTESSORI urodziła się w 1870 roku we Włoszech w miejscowości Chiaravalle. Naukę rozpoczęła w wieku 6 lat w publicznej szkole rzymskiej. Ze szkoły zapamiętała szkolna ławkę, która trzymała uczniów w ciągłym bezruchu, tłumiąc ich aktywność.
Po ukończeniu średniej szkoły technicznej podjęła studia medyczne i ukończyła je z wyróżnieniem w 1896 roku. Była pierwszą kobietą we Włoszech, która otrzymała dyplom lekarza medycyny. Rok później rozpoczęła praktykę w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego. Obserwując dzieci upośledzone umysłowo zauważyła, że posiadają one wewnętrzną siłę, która stymuluje je do dalszego rozwoju. Aby ta siła mogła się ujawnić należy im stworzyć odpowiednie warunki wychowawcze, dzięki którym mogą się one nauczyć rzeczy, które wydawały się niemożliwe.
Maria Montessori odkryła, że problem rozwoju i kształcenia dzieci upośledzonych jest bardziej natury pedagogicznej niż medycznej. Dzieci te wymagają jedynie specjalnej metody pracy nad ich rozwojem. Ogromny wpływ na ówczesne jej poglądy miały prace Marca Gasparda i Edwarda Sequina, którzy również podkreślali ogromną rolę oddziaływań pedagogicznych w leczeniu upośledzeń.
Po uzyskaniu doktoratu z psychiatrii oddała się pracy pedagogicznej. Maria Montessori była aktywnym członkiem Międzynarodowej Ligi dla Wychowania Dzieci Umysłowo Upośledzonych, jak i również kierownikiem Instytutu Medyczno-Pedagogicznego Kształcenia Nauczycieli dla Opieki i Wychowania Dzieci Umysłowo Upośledzonych. Pracując w/g założeń swojej metody z tymi dziećmi, osiągnęła lepsze wyniki nauczania niż inni nauczyciele w szkołach tradycyjnych.
W 1907 roku Maria Montessori zaczęła kierować w Centrum Opieki Dziennej w Rzymie, gdzie miała okazję pracy z dziećmi normalnymi w wieku od 3 do 7 lat, w wyniku czego powstało pierwsze przedszkole - tzw. Casa dei Bambini (Domy Dziecięce). Tutaj Montessori opracowała podstawy swojego systemu nauczania. Wyposażała placówkę w meble dostosowane do potrzeb dzieci i stosowane w psychologii eksperymentalnej materiały dydaktyczne własnego projektu. Przygotowując opiekunki do pracy z dziećmi i pomocami dydaktycznymi, zalecała, aby niczego dzieciom nie narzucały i nie przeszkadzały im w zajęciach, ponieważ: „Każda niepotrzebna pomoc jest przeszkodą w rozwoju .” (M. Montessori)
Zauważyła, że dzieci chętniej interesowały się jej materiałem dydaktycznym niż zwykłymi zabawkami, dlatego wzbogaciła zestaw pomocy o nowe materiały do nauki: geografii, matematyki, gramatyki, czytania, pisania i innych przedmiotów nauczania.
Maria Montessori zaobserwowała również zafascynowanie dzieci ciszą i włączyła ją do swojego systemu wychowawczego w postaci tzw. lekcji ciszy. Jako zasadę pedagogiczną obowiązującą w stosunku do dzieci wprowadziła swobodny wybór materiałów dydaktycznych, dowolność miejsca i czasu pracy. Ograniczyła czynności nauczyciela na rzecz samodzielności dzieci. Zniosła nagrody i kary w celu kształcenia wewnętrznej samodyscypliny dziecka. W roku 1909 opublikowano jej pierwszą książkę pt. „Metoda Montessori”. Jej metodyka nauczania oraz idee wychowania szybko się upowszechniły w wielu krajach i są popularne do dziś. W roku 1929 powstało Assocjatio Montessori Internationale (AMI) – Międzynarodowe Stowarzyszenie Montessori, które stało się centralną organizacją koordynującą działalność placówek i towarzystw montessoriańskich na świecie oraz zajmującą się kształceniem nauczycieli.
Za wybitne osiągnięcia pedagogiczne i przesłania humanistyczne zawarte w ideach swojej metody wychowawczej Maria Montessori była wyróżniana tytułami Doktora Honoris Causa. Na Uniwersytecie w Sorbonie otrzymała Krzyż Legii Honorowej i była wielokrotnie nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla.
Z okazji jej osiemdziesiątych urodzin zorganizowano spotkanie poświęcone zagadnieniom pedagogiki, które przerodziło się w międzynarodową konferencję. Podczas tej konferencji Montessori wygłosiła wszystkie podstawowe idee swojej teorii i sformułowała słynne zdanie stanowiące zasadę wychowania jej metodą: „Pomóż mi zrobić to samodzielnie”.
Maria Montessori zmarła 6 maja w 1952 roku w Noordwijk w Holandii.
"Została pochowana na małym, katolickim cmentarzu w Noordwijk, grób jej zdobi piękny pomnik wzniesiony przez jej zwolenników. Ale pomnikiem o wiele wspanialszym i - chcemy wierzyć - o wiele trwalszym, jest i będzie ten zbudowany radością i szczęściem, które emanują od tysięcy dzieci, w każdej części świata."
E. M. Standing: "M. Montessori, her life and work"
